Tập sách “Ánh sáng trong ngục tối” và 8 tập “Kiên trung bất khuất” là những tập sách do Hội Tù yêu nước Quảng Nam tổ chức sưu tầm, biên tập và xuất bản, nhằm giới thiệu những người thật, việc thật và tinh thần kiên trung bất khuất của những người tù yêu nước của Quảng Nam trong hoàn cảnh lao tù của bọn thực dân đế quốc. Đây là những tập sách được thực hiện theo tinh thần Chỉ thị 54/CT-TU của Tỉnh ủy Quảng Nam về sưu tầm, hệ thống, sử dụng và phổ biến tư liệu quý về đề tài chiến tranh cách mạng trên địa bàn tỉnh.
Mỗi tập sách dày 400 trang, giới thiệu khoảng 30-35 tám gương tù yêu nước tiêu biểu. Sách được biên soạn công phu, sắp xếp khoa học, ưu tiên những tấm gương lão thành cách mạng tiêu biểu cho sự cống hiến hi sinh trong các thời kỳ. Qua những câu chuyện trong tập sách, người đọc có thể hiểu được thế nào là “địa ngục trần gian” chốn lao tù của thực dân đế quốc và bè lũ tay sai; đồng thời cũng thấy được sự son sắc thủy chung đối với Đảng, với cách mạng của những người tù yêu nước tỉnh Quảng Nam.
Ông Vũ Văn Sỹ, Chủ tịch Hội Tù yêu nước Quảng Nam cho biết: “Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tỉnh Quảng Nam có hơn 31.000 người tù yêu nước bị bắt bớ, giam cầm, tra tấn dã man. Trong đó, có 2.500 người bị giam cầm ở nhà tù Phú Quốc và gần 2.000 người bị giam ở nhà tù Côn Đảo. Đó là chưa kể các nhà tù khác ở Bình Định, Đồng Nai, Sài Gòn... Vì vậy, mỗi tập Kiên trung bất khuất, chúng tôi chọn giới thiệu 10 tấm gương tù yêu nước thời chống Pháp, 20 - 25 tấm gương tù yêu nước thời chống Mỹ. Đến nay, qua 9 tập sách đã được xuất bản, hội đã giới thiệu trên 350 tấm gương tù yêu nước tiêu biểu, trong đó có các đồng chí Võ Chí Công, Phan Thị Nễ, Khưu Thúc Cự...”.
Để các được những tập sách “bề thế” như “Ánh sáng trong ngục tối” hay “Kiên trung bất khuất”, Hội Tù yêu nước Quảng Nam đã xây dựng được mạng lưới cộng tác viên có tay nghề và tâm huyết với đề tài ký sự về những người tù yêu nước. Có những cây bút là nhà văn, nhà báo được nhiều người quen tên biết tiếng như Đoàn Xoa, Hồ Duy Lệ, Hoàng Hương Việt, Cao Kim, Thanh Quế, Nguyễn Tam Mỹ, Duy Hiển... Qua những tập sách, đều cho thấy nhà lao, nhà tù của thực dân đế quốc là môi trường rèn luyện và đấu tranh kiên trung bất khuất của những người tù cách mạng yêu nước. Nhiều chân dung cán bộ chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày đã xây dựng ngay trong nhà tù các tổ chức cơ sở đảng để lãnh đạo tù nhân đấu tranh chống lại chế độ hà khắc của kẻ thù. Như ông Nguyễn Có (vừa được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân) bị địch đóng những chiếc đinh 10 vào cơ thể nhưng vẫn kiên quyết không đầu hàng giặc.
Chín tập ký sự “Ánh sáng trong ngục tối” và Kiên trung bất khuất” do Hội Tù yêu nước Quảng Nam tổ chức sưu tầm, biên tập và xuất bản nhằm góp phần giáo dục truyền thống yêu nước cho các tầng lớp nhân dân. Những tập ký sự này không chỉ có giá trị về mặt bảo tồn, cung cấp tư liệu làm phong phú thêm lịch sử đấu tranh cách mạng Quảng Nam mà còn có giá trị nghệ thuật và nhân văn.
Trong thời gian tới, Hội Tù yêu nước Quảng Nam sẽ tiếp tục tổ chức sưu tầm, biên soạn và xuất bản những tập sách về những người tù yêu nước. Đó là việc làm cấp thiết để tri ân những người con ưu tú của quê hương, tranh đấu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất tổ quốc mà phải bị tù đày khổ ải trong chốn lao tù của kẻ thù. Nay, do tuổi cao sức yếu cộng với hậu quả những cực hình tra tấn nên nhiều người đã từ trần. Cả tỉnh hiện còn 12.000 hội viên tù yêu nước. Họ nhất quán đi theo con đường cách mạng của Đảng, tiếp tục đóng góp công sức xây dựng gia đình và xã hội ngày càng tốt đẹp hơn. Ông Vũ Văn Sỹ, Chủ tịch Hội Tù yêu nước Quảng Nam tâm sự: “Những người tù yêu nước là những người hiểu rõ nhất âm mưu thâm độc của kẻ thù. Nếu họ tiếp tục được trang bị kiến thức thì với uy tín trong cộng đồng và gia đình, họ sẽ là những người tuyên truyền tích cực chống lại âm mưu “diễn biến hòa bình” của địch”.
Bài, ảnh: Trịnh Ly Lan