Một sáng ngược ngàn sông, vẳng trong ký ức những câu hát, lời ca meeng mạng sóng nước về con sông Mẹ của xứ Quảng bao đời nay: “Ai đặt tên cho dòng sông mang tên em đi vão nỗi nhớ... anh mãi gọi ơi Thu Bồn...”. Và suốt dặm dài “dải lụa” ấy, vắt qua nhiều cảnh đẹp làng quê thanh bình, có lẽ du khách rất ấn tượng với những điểm dừng chân lý tưởng của vùng đầu nguồn. Đến bến đò Trung Phước, xã Quế Trung (huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam), hẳn du khách có thể bằng đường bộ về thăm một cánh đồng nhỏ dưới chân đèo Le khoảng 1km là hai vũng nước khoáng nóng luôn sôi sục tuôn trào. Đó là mạch nguồn nước khoáng Tây Viên. Người địa phương gọi là vũng Ông và vũng Bà. Mạch nguồn nước khoáng Tây Viên là mạch nước ngầm xuất phát từ dãy núi Hòn Tàu, có trữ lượng lớn và luôn ổn định ở nhiệt độ dưới 85^oC. Với hàm lượng khoáng chất đặc biệt và cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, trong tương lai Tây Viên sẽ trở thành điểm du lịch lý tưởng của huyện mới Nông Sơn. Từ đây, du khách có thể xuyên qua đèo Phường Rạnh để đến thăm khu đền tháp Mỹ Sơn - Di sản văn hoá thế giới với khoảng hơn một giờ đồng hồ. Chuỗi du lịch Tây Viên, Mỹ Sơn, Đại Bình, Hòn Kẽm - Đá Dừng thực sự cuốn hút với nhiều du khách. Với chiếc ca nô bồng bềnh trên dòng Sông Thu, bạn có thể tận hưởng không khí mát dịu của miền sông nước hữu tình.

Vẻ đẹp đầu nguồn sông Thu Bồn 

          Từ chợ Trung Phước, du khách xuống bến đò Trung Phước là đến làng Đại Bình (xã Quế Trung). Đại Bình đã gắn liền với sự đặc trưng của chợ Trung Phước xưa và nay. Dải đất hình chữ C nằm riêng biệt bên kia dòng Thu Bồn, chân thò ra biền bãi, đầu gối lên núi, cả dãy tre xanh ôm gọn lấy làng Đại Bình. Đứng từ bên này sông, ta đã tưởng tượng được như vậy để thấy rằng, đây là “cõi lạ giữa miền Trung”. Làng chạy dọc theo bờ cát vàng trải dài từ đầu truông Nông Sơn đến Thổ làng, Bàn Cúng. Những con đường làng uốn mình theo xóm làng giữa những vườn trái cây đầy bóng mát. Tách nhịp hẳn với cuộc sống ồn ào, nhộn nhịp của chợ Trung Phước, nơi đây như một ốc đảo thanh bình im ắng nhưng lại xanh biếc bốn mùa, lặng lẽ hòa vào mênh mang nắng gió của đất trời xao động - Đại Bình thở nhịp cuộc sống thanh bình như chính tên gọi của làng. Được mệnh danh là “làng trái cây Nam Bộ” thu nhỏ của miền Trung gian khó, được lớp phù sa sông Thu Bồn bù đắp màu mỡ và “dường như” có thêm một phép nhiệm màu, đất đai ở đây trồng được rất nhiều giống cây ăn quả của miền Nam. Người dân làng Đại Bình ghi nhớ công sức ông Huỳnh Châu, người đã mang những hạt giống cây của miệt vườn Nam Bộ về gieo trồng nơi làng quê Đại Bình. Với nhiều loại trái cây như: cam sành, quýt, trụ lông, lòn bon, sầu riêng, măng cụt…, chắc hẳn khi thưởng thức du khách sẽ không bao giờ quên hương vị ngọt ngào riêng có nơi này. Thêm nữa, những ngôi nhà cổ được dựng bằng gỗ, theo kiến trúc nhà vườn thấp thoáng giữa vườn cây rợp mát, càng gợi lên sự bình yên của nếp nhà, của nếp sống hồn hậu, tự nhiên. Tại làng Đại Bình, bước chân du khách sẽ đến những biền dâu, bãi mía trên những đồng bãi ven sông. Người dân ở đây tự bao đời vẫn giữ được nghề truyền thống trồng dâu nuôi tằm, mía đường thủ công có tiếng trong vùng. Chưa kể đến bên này sông, làng Trung Phước với nghề làm trầm hương mỹ nghệ với bàn tay tài hoa của người thợ, tạo nên những dáng trầm trang trí nội thất tuyệt mỹ, và sản phẩm này đã tỏa đi muôn nơi.

Làng Đại Bình xanh mát quanh năm là điểm đến lý tưởng của du khách

          Từ làng Đại Bình, câu ca quen thuộc “Ngó lên Hòn Kẽm-Đá Dừng/ Thương cha nhớ mẹ quá chừng bậu ơi!” ngân dài trên sông Thu Bồn khi đưa du khách ngược lên danh thắng nổi tiếng này. Lên đến đây, điểm thắt lại lần cuối cùng của thượng nguồn Thu Bồn, nhìn con nước tạm biệt núi rừng độc hành miên man chảy về xuôi, hẳn du khách chạnh lòng những nỗi niềm sau hành trình ngược sông thưởng lãm đôi bờ những biền dâu bãi bắp mượt mà. Nếu là buổi hoàng hôn, du khách sẽ hiểu thêm về cái tên Hòn Kẽm-Đá Dừng, bởi lẽ dưới ánh hoàng hôn tim tím, từ những vách núi dựng đứng chẻ ra kia sậm một màu của “kẽm”, cảnh sắc bàng bạc một không gian huyền ảo, vắng lặng trong ánh chiều tà. Có lẽ lên chơi Hòn Kẽm-Đá Dừng, du khách không chỉ được tận mắt chiêm ngưỡng không gian hùng vĩ nơi thượng nguồn dòng Thu Bồn, mà còn để trải nghiệm một cách chân thực hơn về sự thích nghi kỳ lạ của con người nơi này với thiên nhiên… Dọc đường Hòn Kẽm Ðá Dừng còn có những đụn cát dài và cao nằm dọc theo sông, thi thoảng ta thấy những triền dâu, những nương ngô, những xóm làng trung du yên tĩnh, những con đò, bến sông trầm mặc, mơ màng... thấp thoáng những ngôi nhà nhỏ nấp dưới vòm tre; những em bé nô đùa bên bãi sông cười ngơ ngác… Là địa danh nổi tiếng của huyện Nông Sơn, lên chơi Hòn Kẽm-Đá Dừng du khách có thể được tận mắt nhìn thấy, những cảnh vật mà thiên nhiên đã ban tặng như: khe Nghiên, khe Nước Mắt, khe Sâu, bãi Đá Dựng, bãi Đá Bàn, bãi Cây Mít, gành Tiên, Ba Hang… Câu ca: "Ngó lên Hòn Kẽm Đá Dừng./ Thương cha, nhớ mẹ quá chừng bậu ơi", với riêng người Quảng đã có từ rất lâu đời và người dân nơi dây ai ai cũng thuộc lòng lòng, như một sợi dây tình cảm nối liền miền đất Nông Sơn với biết bao người con quê hương xa xứ.

          Có nhiều con đường đưa du khách lên vùng đất này. Có thể bằng đường bộ từ ngã 3 Hương An (huyện Quế Sơn), lên đèo Le rồi ghé chợ Trung Phước, xuống bến đò qua làng Đại Bình và ngược dòng Thu Bồn lên Hòn Kẽm-Đá Dừng hoặc nếu khách đã đến thăm khu đền tháp Mỹ Sơn (huyện Duy Xuyên), rồi vượt đèo Phường Rạnh khoảng 20 cây số là đến Trung Phước. Và nếu chọn phương tiện duy nhất là thuyền, bắt đầu từ sông Vĩnh Điện (Điện Bàn) ngược dòng sông Thu Bồn... Khám phá Nông Sơn với những điểm dừng chân lý tưởng. Tất cả đang chờ đón bước chân du khách. 

Nằm ở dải đất “khúc ruột miền Trung” chắc hẳn khiến du khách gần xa phải tìm đến những địa danh ở Nông Sơn bên kia đèo Le của xứ Quảng. Kìa, bạn hãy chọn cho mình một điểm đến để khám phá, để thư giãn và thụ hưởng cũng thú vị lắm chứ...

                                                                                                               THẢO NGUYÊN