Ngày 16 tháng 4 năm 2009 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 491/QĐ-TTg về việc Ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia Nông thôn mới. Theo đó để xã được công nhận là xã Nông thôn mới phải đạt 19 tiêu chí thuộc các lĩnh vực về Quy hoạch; hạ tầng kinh tế - xã hội; kinh tế và tổ chức sản xuất; văn hóa- xã hội - môi trường; hệ thống chính trị. Huyện được công  nhận là nông thôn mới phải có 75% các xã trong huyện đạt nông thôn mới. Tỉnh được công nhận là nông thôn mới phải có 80% các huyện trong tỉnh đạt nông thôn mới.

* Theo Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới, tiêu chí 17 môi trường phải đạt:

- Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn Quốc gia;

- Các cơ sở sản xuất kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường;

- Không có các hoạt động gây suy giảm môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh, sạch, đẹp;

- Nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch;

- Chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định. 

* Tuy nhiên thực trạng về môi trường và giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường trên địa bàn huyện Phước Sơn vẫn còn nhiều bất cập. Đây là một trong những vấn đề cần bàn bạc, thảo luận và có sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp ủy, chính quyền nhằm nâng cao nhận thức của người dân, trong đó cán bộ, đảng viên phải là người gương mẫu. Tác hại của ô nhiễm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người và các sinh vật khác trên trái đất. Nếu chúng ta làm ô nhiễm môi trường thì hậu quả của nó chắc chắn sẽ phản ánh trong các hình thức của sự mất cân bằng trong tự nhiên.

Thực trạng ô nhiễm môi trường ở các xã được nhìn nhận dưới nhiều góc độ trong đó:

Do điều kiện cơ sở hạ tầng còn nhiều khó khăn, thiếu thốn và chịu ảnh hưởng rất lớn của tập quán, thói quen lạc hậu đã tác động xấu tới môi trường sống;

Điều dễ nhận thấy là người dân chưa có ý thức về bảo vệ môi trường, nên họ có hành động tuỳ tiện theo thói quen, đó là chăn nuôi gia súc thả rông, phân gia súc vương vãi xung quanh nhà và đường đi, khi gặp nắng bốc mùi, gặp mưa bị rửa trôi làm ô nhiễm nguồn nước;

Hay tập quán nuôi nhốt gia súc dưới gầm sàn làm ô nhiễm nặng môi trường sống của các thành viên trong gia đình;

 Bên cạnh đó, những hố xí tạm bợ của người dân được làm gần nhà bốc mùi hôi thối hoặc không có hố xí đi đại tiện tự do trên đồi rừng, khi gặp mưa bị rửa trôi làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt hoặc phát sinh ruồi muỗi gây bệnh tật...

Ngoài ra, ô nhiễm môi trường còn do người dân sử dụng các loại hoá chất bảo vệ thực vật trong nông nghiệp (thuốc trừ sâu, trừ bệnh, thuốc trừ cỏ dại...) không đảm bảo an toàn. Có tình trạng sau khi phun thuốc trừ sâu bệnh hoặc cỏ dại, người nông dân rửa bình bơm và đổ thuốc thừa ở bất cứ nơi nào mà không chú ý đảm bảo an toàn tới nguồn nước;

Bao bì, chai lọ chứa hoá chất độc hại được người dân vứt bỏ quanh nhà, quanh mương máng hoặc trên nương rẫy...Điều đó đã làm ảnh hưởng trực tiếp tới nguồn nước sinh hoạt hàng ngày và là tiền đề phát sinh các loại bệnh tật mà người nông dân không thể nhận thấy ngay được.

Mặt khác, tại các xã trên địa bàn, các loại rác thải chưa được thu gom (chưa có thùng rác hoặc nơi quy định đổ rác) và người dân tự do vứt các loại rác thải (bao bóng, xác động vật nuôi bị chết, các đồ dùng phế thải của gia đình…) ra môi trường xung quanh, cộng với phân gia súc, gia cầm vương vãi càng làm cho môi trường sống thêm ô nhiễm nặng.

Nếu không có biện pháp nuôi nhốt, thu gom rác thải và sử lý các nguồn phân gia súc hợp lý và khoa học thì vấn đề ô nhiễm môi trường ngày càng chở nên nghiêm trọng hơn.

Hiện nay, Luật bảo vệ Môi trường sửa đổi đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 7, thông qua ngày 23/6/2014, có hiệu lực từ ngày 01/01/2015.

Vì vậy vấn đề môi trường và bảo vệ môi trường cần được làm một cách nghiêm túc, triệt để, các cấp ủy, chính quyền, mặt trận, hội đoàn thể (nhất là ở các thôn) phát huy vai trò trách nhiệm trong công tác tuyên truyền vận động nhân dân tham gia và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường;

Tuyên truyền giáo dục trong nhà trường và xã hội để mọi người nhận thức rõ hơn về nguyên nhân do tập quán và thói quen lạc hậu của người dân đã trực tiếp gây ảnh hưởng xấu tới môi trường sống, đó cũng là nguyên nhân trực tiếp phát sinh và làm gia tăng bệnh  tật về đường ruột, đau mắt, viêm đường hô hấp, bệnh ung thư...đối với nhiều người dân;

Trong khi chúng ta còn nhiều khó khăn, chưa thể giải quyết ngay vấn đề ô nhiễm môi trường bằng các biện pháp thu gom và xử lý rác thải theo đúng qui định, thì biện pháp cấp bách trước mắt là phải nâng cao nhận thức về môi trường  sống đối với người dân, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, thuyết phục.

Thậm chí cần phải áp dụng biện pháp mạnh như phạt tiền, phạt lao động công ích... đối với những cá nhân và gia đình tái vi phạm nhiều lần về bảo vệ sinh môi trường nông thôn như chăn nuôi gia súc thả rông, đổ thuốc bảo vệ thực vật thừa xuống nguồn nước, vứt rác thải bừa bãi ra môi trường…  

Trên cơ sở đó để người dân có ý thức, chủ động và tự giác hơn trong việc thu gom rác thải, chuyển chuồng trại gia súc ra xa nhà và không được thả rông gia súc.

Từ đó chúng ta mới từng bước cải thiện được môi trường sống, giảm thiểu bệnh tật cho cộng đồng dân cư.                                                                                                                                                           Đình Cuối