Cách đây 50 năm, chiến thắng Núi Thành ngày 26-5-1965, đã trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là tấm gương sáng ngời về ý chí quyết chiến, quyết thắng, tinh thần tiến công của quân và dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Ngày 8-3-1965, tiểu đoàn 1 và 3 (Lữ đoàn 9) đầu tiên đổ bộ lên cửa biển Đà Nẵng, đánh dấu cho sự có mặt chính thức của quân đội Mỹ trên chiến trường miền Nam Việt Nam. Ngày 7-5-1965, 6400 lính Mỹ và 24 xe tăng thuộc Lữ đoàn Hải quân viễn chinh số 9 đổ bộ lên xã Kỳ Liên, Kỳ Hà (nay là xã Tam Nghĩa và Tam Quang, huyện Núi Thành), triển khai xây dựng căn cứ liên hợp Chu Lai, làm bàn đạp tiến công các cơ sở cách mạng ở miền Nam. Để bảo vệ cho căn cứ Chu Lai, chúng sử dụng 1 đại đội chốt ở điểm cao Núi Thành, trang bị hiện đại với đại liên M60, súng Garân M2 và lựu đạn M26. Chúng chia thành 3 cụm chốt có trận địa cối 81mm và trận địa DKZ. Ngoài ra, còn sẵn sàng được sự yểm trợ của pháo binh, xe tăng và máy bay ở các cứ điểm xung quanh.
Với tinh thần quyết đánh và thắng Mỹ, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã chỉ thị cho các lực lượng vũ trang tỉnh Quảng Nam “Phải đánh tiêu diệt một đơn vị Mỹ để hạ uy thế quân Mỹ ngay từ đầu, tìm hiểu cách đánh của chúng, rút kinh nghiệm đánh Mỹ cho ta và cổ vũ khí thế đánh Mỹ trong toàn khu. Mục tiêu do tỉnh chọn, đơn vị đánh do tỉnh lựa, đánh theo trình độ, trang bị và khả năng của tỉnh…”. Ban Chỉ huy tỉnh đội Quảng Nam quyết định chọn mục tiêu là lực lượng Mỹ đóng ở Núi Thành và sử dụng Đại đội 2, Tiểu đoàn 70 tăng cường Phân đội đặc công V16 tiến công mục tiêu này. Lúc 0 giờ 30 phút ngày 26-5, ta đồng loạt tấn công các cụm cứ điểm Mỹ trên điểm cao Núi Thành. Sau 30 phút chiến đấu, ta diệt gọn đại đội Mỹ, hoàn toàn làm chủ trận địa.
Chiến thắng Núi Thành là trận đầu diệt Mỹ ở chiến trường miền Nam, uy hiếp vành đai bảo vệ Khu căn cứ liên hợp Chu Lai của địch, gây tâm lý hoang mang cho lính viễn chinh Hoa Kỳ ngay trong những ngày đầu đặt chân đến Việt Nam. Thắng lợi đó càng khẳng định: Quân Giải phóng miền Nam dám đánh và đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Đây là mốc son lịch sử khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, kịp thời của Quân ủy Trung ương, Khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 và tỉnh ủy Quảng Nam trong kháng chiến chống Mỹ.
Tại lễ kỷ niệm 50 năm chiến thắng Núi Thành, chương trình diễn ca nghệ thuật “Hào khí Núi Thành trên quê hương ngày mới” được dàn dựng hoành tráng với những ca khúc nổi tiếng như: “Âm vang bản hùng ca Núi Thành” (Hoàng Bích), “Những dũng sĩ Núi Thành” (Trọng Bằng), “Quảng Nam đất anh hùng” (Đào Vân Anh), “Hát về Núi Thành” (Vương Quốc Toàn), “Quê hương trên đường vui mới” (Thuận Yến)...
PHƯỚC LÊ